Over de eerste ervaringen met een geleidehond naast een handbewogen rolstoel
Na jaren van rijden in een elektrische rolstoel was het dan eindelijk zo ver. Ik zou terug kunnen naar het soort rolstoel waaraan ik gewend was, een handbewogen rolstoel. Alleen zou ik er niet altijd meer in geduwd hoeven worden, maar er zelf mee rijden in gezelschap van mijn blindengeleidehond Beau. Het one-arm-drive systeem dat het mogelijk moest maken dat ik de beugel van de hond kon vasthouden terwijl ik met de andere hand zou rijden, bleek mooier en minder opvallend geconstrueerd dan ik had gedacht. Dus, ook het rijden zou wel gaan. Thuisgekomen probeerden Beau en ik het dan ook direct in onze tuin. Een kater was het gevolg. Het besturen van een handbewogen rolstoel met one-arm-drive systeem vereist een zekere behendigheid en het op eigen kracht volgen van een geleidehond is iets dat de meeste mensen ook niet in een uurtje leren. Gewend aan de elektrische rolstoel, was het voor ons allebei een kwestie van wennen, geduld en opnieuw leren rijden en geleiden.
Door de geringe breedte van de rolstoel, kon ik er binnenshuis goed in leren rijden en sturen. Voor de hond was dat in huis rijden een vreemde gewaarwording, omdat ik daar normaal gesproken loop, waarbij ik mijn rollator gebruik. Maar het hielp wel. Verder oefende ik weer onder ziend geleide buiten, waarbij Beau mocht genieten van alle vrijheden van de gemiddelde werkeloze hond. Toen ook daar het rijden beter ging, probeerden we het opnieuw met Beau die blij was haar functie van werkende geleidehond weer te kunnen vervullen. Wel reden we nog altijd in ziend gezelschap, zodat ik terug geduwd kon worden en fouten zowel van mij als van de hond voorkomen konden worden. Dit leverde zowel voor de geleidehond als voor mij de rust op die nodig was, om dit experiment kans van slagen te geven. Beau mocht eerst rustig het ziende baasje volgen . Maar al snel waren dergelijke volgsessies niet meer nodig en leerde Beau en ik elkaar meer dan ooit te vertrouwen.
Ik had me niet gerealiseerd hoe anders dit rijden in een handbewogen rolstoel zou zijn. Na zo’n 350 meter was mijn energie op. Nu na ongeveer een half jaar, is die afstand ruimschoots verdubbeld. Maar ook voor Beau bleek het wennen. Naast de elektrische rolstoel maakte het niet uit hoeveel druk ze op de beugel gaf. Omdat ze een hele rustige, voorzichtige, maar ook wat luie geleidehond is, resulteerde dat in een vorm van geleiden die nu lastig voor mij was. Beau gaf nauwelijks druk op de beugel. Enkel stoppen of een afslag werden nog duidelijk aangegeven. Terwijl het naast een handbewogen rolstoel juist wel prettig is, om goed te kunnen voelen wat de bedoeling is. We spoorden Beau dus aan en zodra ik druk op de beugel voelde, werd ze uitgebreid geprezen voor zoveel werklust. Een tactiek die zijn vruchten afwerpt, want inmiddels voel ik duidelijk welke kant het op gaat en vanuit welke hoek de wind waait. Iets anders waarmee ik niet gerekend had. Tegenwind. In een elektrische rolstoel geen enkel probleem, in mijn lichtgewicht stoeltje een ware krachtmeting.
Een ander punt van aandacht zijn op- en afritjes. In de elektrische rolstoel voelde een relatief kleine oneffenheid aan als een behoorlijk hoogteverschil. Onterecht, zo wist ik, maar het maakte mij en daardoor de geleidehond onzeker, wat slecht is voor de combinatie. Hoe zekerder de gebruiker, hoe beter de geleidehond zijn werk kan doen. In de handbewogen rolstoel kan ik nu echter de hoogte van een op- of afrit inschatten. Dus na de eerste keer weet ik wat ik kan verwachten en is het enkel een kwestie van genoeg vaart om een oprit te nemen of genoeg rust voor een afrit. Met een elektrische rolstoel is een opritje net zo min een krachtsinspanning als een afritje. Maar met deze rolstoel is dat wel anders. We hebben Beau daarom geleerd nog wel te stoppen voor afritjes, maar juist vaart te maken voor opritjes. Dit omdat deze kleine hellinkjes anders nog vaak te zwaar voor mij zijn om er met één hand tegenop te rijden.
Ook staan we af en toe weer onverwacht stil. Was dat vroeger vanwege mijn onzekerheid, nu wordt het simpelweg veroorzaakt door oneffenheden in het wegdek, waardoor de voorwielen blokkeren. Kiepen doen we echter nooit, door de plaatsing van deze wieltjes, net voor mijn voeten. Beau is aan deze plotselinge onderbrekingen gewend geraakt en is er niet door van haar stuk te brengen. Zodra we weer verder kunnen, geef ik haar daarvoor het commando, waarna ik onmiddellijk weer druk op de beugel voel. Dat ook een geleidehond veel bij kan leren in de praktijk, blijkt wel uit het feit dat we steeds minder vaak stil staan. Kennelijk leidt ze me met een steeds grotere nauwkeurigheid om de oneffenheden heen.
Ook op een ander terrein heeft de combinatie aan bruikbaarheid gewonnen. We kunnen in liften en andere ruimtes die vroeger meestal te klein waren. Er kan nu dus ook gewerkt worden in een winkel of in een groot gebouw. Omdat dit zo’n compacte rolstoel is, hij past in iedere auto, hebben we tegenwoordig altijd de mogelijkheid tot werken. Kortom, Beau heeft een afwisselender baan gekregen en is meer dan ooit een echte geleidehond.