Categorieën

Wheelchair guiding: geen standaard combinatie

Over de verschillen tussen een blindengeleidehond naast een lopende blinde en wheelchair guiding, de geleidehond naast de rolstoel

Beau geleidt de elektrische rolstoel langs de schuurtjes

Uit nieuwsgierigheid heb ik eens alles verzameld wat er op het web te vinden is over de blindengeleidehond naast de rolstoel. Wheelchair guiding is tenslotte geen standaard combinatie van de blinde met zijn hond en ik was dus benieuwd naar de inventiviteit van andere rijdende geleidehondgebruikers. Evenals de boekdrukkunst is ook de blindengeleidehond naast de rolstoel waarschijnlijk geen Nederlandse vinding, waarover niet veel meer geschreven is, dan dat hij bestaat. Het meeste had ik aan het verhaal van Suzanne Whalen, die na met een geleidehond gelopen te hebben in een rolstoel belandde en bedacht dat haar hond ook nu z’n werk zou moeten kunnen doen. Maar dat moest dan wel naast een elektrische rolstoel zijn, want de geleidehond mag de gebruiker/bestuurder niet trekken. De geleidehonden die dit werk doen, dragen al een behoorlijk grote verantwoordelijkheid, vindt Suzanne. Daarom werd haar herdershond omgetraind door een Amerikaanse geleidehondenschool, zodat hij haar inderdaad naast haar elektrische rolstoel kan geleiden.

Langzamerhand zijn er steeds meer geleidehondenscholen gekomen die zich bezighouden met het fenomeen wheelchair guiding. Geraniums zijn voor rijdende vips dus zeker geen noodzaak meer. Er zijn echter wel een aantal factoren aan te duiden die de moeilijkheidsgraad voor de combinatie hond en baas mede bepalen en die van invloed zijn op de hoeveelheid tijd en energie die het zowel de gebruiker en zijn geleidehond, als de geleidehondenschool en de eventuele mobiliteitstrainer kost om zo’n rijdende combinatie tot een succes te maken.

Mobiliteitservaring, of van passagier tot kapitein

Voor mij was het naar buiten gaan met de geleidehond de eerste keer dat ik mij zelfstandig buitenshuis kon verplaatsen. Voor wie deze ervaring reeds als lopende blinde of rijdende ziende heeft opgedaan, zal het maken van een mentaal plaatje van de omgeving en dus ook het aanleren van routes wellicht wat eenvoudiger zijn, hoewel het natuurlijk een feit blijft, dat ieder’s oriëntatievermogen weer anders is.

Als je blind of zeer slechtziend bent en meestal geduwd wordt terwijl je in de rolstoel zit, kon je wel eens last hebben van het ‘passagier effect’. Je hoeft de af te leggen route niet te onthouden en geniet met volle teugen van de omgeving. Er is immers altijd iemand die je weer veilig thuis of elders brengt. Werken met een blindengeleidehond maakt je echter van passagier tot kapitein. Je moet weten waar je naartoe wilt, maar vooral waar je bent. De hond is de stuurman. Hij geeft de mogelijkheden aan. Jij bent de kapitein en beslist waar je al of niet naartoe gaat.

Rolstoel rijden

Het leren besturen van een rolstoel is iets dat tijd kost. Of het nu gaat om een elektrische of een handbewogen rolstoel. Je moet vertrouwd raken met de mogelijkheden en onmogelijkheden van het geval en leren hoe met stoepranden, nauwe doorgangen en andere obstakels om te gaan. Ook het zo precies mogelijk leren sturen is een vaardigheid die je moet hebben opgedaan nog voor een eventuele blindengeleidehond zijn of haar intrede kan doen. De hond mag immers niet telkens door de rolstoel worden aangereden. Als de geleidehond links loopt, is vooral de rechter achterpoot kwetsbaar, omdat deze het dichtst bij de rolstoel komt.

Ik maakte ons beide vertrouwd met de rolstoel door hierin met de hond te spelen in de grote hal van de flat. Wanneer ze een balletje of een ander speeltje had teruggebracht of een appel oefening goed had uitgevoerd, mocht ze als beloning met de voorpoten op mijn schoot springen. Dan volgde er altijd een knuffel en soms een brokje of iets anders lekkers. De rolstoel moet tenslotte leuk blijven en geen uiterst pijnlijke zaak voor een blindengeleidehond worden.

Restvisus

Met wat restvisus is het misschien moeilijker je volledig aan een blindengeleidehond over te geven, maar het is waarschijnlijk eenvoudiger zonder brokken door de wereld te navigeren. Als een stoeprand of een deuropening nog waarneembaar is, voorkomt dat zelfs zonder hond een onverwachte duik van het trottoir, of beschadigingen aan eventueel schilderwerk. In combinatie met een geleidehond kan dat kleine beetje zicht net een extra stukje zekerheid bieden.

Volledig blind en vanaf mijn vroegste jeugd motorisch beperkt, begon ik dus onder het minst gunstige gesternte aan zowel rolstoel rijden als aan het werken met een blindengeleidehond. Maar als je met niets begint, is iedere vooruitgang er een van 100 procent Dus nam Beau soms onder ziend geleide de trap, als een lift weer eens te klein was voor ons beiden, en kiezen we er tegenwoordig regelmatig voor de elektrische rolstoel maar thuis te laten, omdat het sociaal wat minder geaccepteerd is visites, vergaderingen, werk of studie altijd in de open lucht te plannen. Maar ook ons klimaat bevordert een dergelijke handelswijze niet. De waarde van Beau als geleidehond, valt daarom waarschijnlijk niet zozeer uit te drukken in het aantal uren dat ze werkt, als wel in de waarde welke die gewerkte tijd voor mij heeft.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *